Sağlıklı uyku nedir? Yaşamımızın neredeyse 3’te birini uykuda geçiriyoruz. Her ne kadar çok uzun bir süre gibi gözükse de günümüz insanının en önemli sorunlarından biri uykuya yeterince vakit ayıramamak.
Az uykuyla yetinmeye çalışmak, uykumuzdan feragat etmek ne kadar doğru? Gerektiği kadar uyumazsak sağlığımız nasıl etkileniyor? Hangi hastalıklar için risk artıyor? Günlük en az ne kadar süreyi uykuda geçirmeliyiz? Yetersiz uyku çocuklarda büyümeyi ve bilişsel kabiliyetleri nasıl etkiliyor?
Yeteri kadar uyumamanın bizleri hastalıklara açık hale getirdiğini vurgulayan Türk Uyku Tıbbı Derneği Bilimsel Araştırma Çalışma Grubu Üyesi ve Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu, uyku sağlığı ile ilgili merak edilenler hakkında sorularımızı yanıtladı.
Sağlıklı Uyku Nedir?
Uyku – uyanıklık siklusumuz, paternimiz aslında güneş ışığına göre oluşturulmuştur. Bizim uyanmamızı sağlayan hormonal değişiklikler, uykuya dalmamızı ve uykuyu sürdürmemizi sağlayan hormonal değişiklikler, hep güneş ışığına göre programlanmıştır.
Bunu değiştirmemiz bir tek uyku ve uyanıklık süremizi değiştirmekle kalmaz. Yani sabah çok erken kalkmak, çok erken aktivitelerde bulunmak o kişinin bu uyku – uyanıklık ritmine bağlı olarak çalışan tüm yaşamsal fonksiyonlarını etkiler.
Uyku – uyanıklık ritmine ‘sirkadyen ritim’ denir ve sağlığımızı oluşturan en temel mekanizmalardan biridir. Sağlığımızla ilgili bir çok sorunun temel kaynağında sirkadyen ritmin çok önemli rolü vardır.
Kan basıncının regülasyonu, hipertansiyonun gece artması sirkadyen ritmin bozuk olmasından kaynaklanır. Kalp ritmimizin değişik olması, aniden mide ağrısıyla uyanmamız, hep sirkadyen ritmin düzenli olmamasından kaynaklanıyor. Bunun en önemli nedeni uyumamız gereken zamanda uyumamamız, uyumamız gereken zamanda uyanmaya zorlanmamız, uykuda geçirmemiz gereken süreyi başka şekilde geçirmeye zorlanmamızdır.
Güne Karanlıkta Başlamak Biyolojik Ritme Aykırı Mı?
Bu saatlerin bizim ritmimize uygun olarak düzenlenmemesi, tüm sağlımızı etkiler.
Sabah saat 5’te uyanan bir çocuğun sağlıklı kalacağını ve sağlıklı öğreneceğini söyleyemeyiz. Saatlerle oynanamıyorsa da okul saatleri ileriye çekilebilir.
Yapılan çok sayıdaki çalışmaya göre eğer ki öğrencileri sabah çok erken kalkmaya zorlarsanız, okul başarıları ciddi şekilde bozuluyor. Bu çocuklar başarılı olamıyorlar, akademik başarıları daha az oluyor..
Eskiden ikili öğretim yapan öğretmenler de öğlencilerin daha rahat öğrendiklerini söylerdi.
Ne olursa olsun gün ışığına bağlı olarak çalışan biyolojik ritmimizin, sağlığımız için çok önemli olduğunu, öğrenmek için, kalp damar sağlığımız için, mide ve sindirim sistemimizin sağlığı için, kısacası tüm beden sağlığımız için çok önemli olduğunu bilmemiz gerekiyor.
Uyku ve Dinlenme kategorisindeki diğer içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Ayşegül Atakan Aydoğan
